YÜKSEK KOLESTEROL

Kolesterol balmumu kıvamında ve kokusuz bir maddedir. Hormon üretimi ve sindirim gibi vücut fonksiyonlarında önemli rol oynar. Vücudumuzdaki kolesterolün %75’i karaciğerimiz tarafından üretilir, kalanını hayvansal gıdalardan alırız.

Kolesterolün fazlası sinsice Ateroskleroz ya da atardamarlarınızda sertleşmeye neden olabilir; bu da arterlerden kan akışını kısıtlar ve kalp krizi veya felç gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Yüksek kolesterol genellikle herhangi bir semptom göstermez ve kan kolesterolünüzün yüksek olduğunu bilemezsiniz.

Test Önemli

20 yaşın üzerindeki tüm yetişkinlerin kolesterol düzeylerini 4-6 yılda bir kontrol ettirmeleri önerilmektedir. Kolesterol taraması aşağıdaki 3 maddeyi ölçen bir kan testi ile yapılır:

• Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) “iyi” kolesterol
• Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) “kötü” kolesterol
• Trigliseridler

Kolesterol Oranı

Doktorunuz kan kolesterol seviyenizi kontrol ettiğinde, kolesterol oranınız ve toplam kolesterol sayınız (HDL, LDL ve VLDL) gibi sonuçları ve bunların ne anlama geldiğini yorumlayacak ve tedaiye ihtiyacınız olup olmadığı hakkında size bilgi verecektir.

Kolesterol oranınızı hesaplamak için toplam kolesterol puanınızı, HDL kolesterol puanınıza bölün. Örneğin, toplam kolesterol puanı 200 ve HDL’niz 40 ise, 200’ü 40’a bölün. Bu 5/1’e eşittir. Oran ne kadar düşükse, kalp hastalığı riskiniz o kadar düşük olur. En uygun oran 3,5 ile 1 arasındadır. Bu oran kalp hastalığı riskini azaltmanızda size rehberdir. Yüksek kolesterolünüz varsa doktorunuz tüm kolesterol profilinizi dikkate alacak ve hangi tedavinin sizin için uygun olduğunu söyleyecektir.

Kolesterol ve Aile Geçmişi

Doymuş yağ oranı yüksek yiyecekler bazı insanlarda yüksek kolesterolün tek nedeni değildir. Yüksek kolesterol çoğunlukla genetik olabilir. Ailesel Hiperkolesterolemi olarak adlandırılan bu genetik durum, yüksek kan kolesterol seviyelerine neden olabilir. Gıdalardan alınan kolesterol, kanınızdaki kolesterol ile aynı değildir. Çoğu insan için tüketilen yiyeceklerdeki kolesterol kan kolesterol seviyelerini minimum düzeyde etkilemektedir.

Kolesterol ve Cinsiyet

Kadınlar genellikle yüksek HDL (iyi kolesterol) seviyelerine sahiptir. Çünkü kadın östrojen hormonu HDL seviye artışına bağlıdır. Bu nedenle kadınların çoğu erkeklerden daha düşük kolesterol seviyelerine sahip olma eğilimindedir. Kadınlar menopoza yaklaştıkça trigliserid seviyeleri de yükselmeye başlar. Belirli bir yaştan sonra sağlıklı beslenme ve sağlıklı bir kiloda kalmak kadınlar için daha önemli hale gelir.

Kolesterol ve Çocuklar

Arterlerin sertleşmesi (ateroskleroz) aslında çocuklukta başlar ve yetişkinlikte kalp hastalığı gelişiminde rol oynayabilir. Koroner ateroskleroz veya herhangi bir kalp hastalığı olan, kalp krizi geçirmiş, ya da yüksek kan kolesterolü olan ebeveynlerin çocuklarının kolesterol seviyeleri kontrol edilmelidir. Bu çocukların düzenli spor yapmaları, sağlıklı ve kontrollü, büyüme odaklı kilo almaları, bol miktarda meyve ve sebze ile düşük yağlı beslenmeleri ileri yaşlarda yaşanabilecek rahatsızlıkları önlemek için çok ciddi şekilde tavsiye edilmektedir.

Yüksek Kolesterol Neden Önemli?

Yüksek kolesterol; kalp hastalıkları ve felç riskini artırır. Yüksek seviyelerdeki LDL kolesterol, arterlerin duvarlarında plak birikmesine neden olur. Bu plak arterleri daraltır ve kan akışını kısıtlar. Bu plağın bir kısmı kırılır ve daralmış bir atardamar içinde sıkışırsa atardamar tıkanarak kalbe ya da beyine giden kanı kesebilir. Bu da kalp krizi ya da felç demektir.

Medikal Editör: Dr. Egemen Altuntaş