DÜNYA HİPERTANSİYON GÜNÜ

HİPERTANSİYON YA DA TANSİYON YÜKSEKLİĞİ NEDİR?

Tansiyon ya da kan basıncı, kalbin kanı pompalarken damar cidarında oluşturduğu basınçtır ve mm cıva (Hg) olarak ifade edilir. Bu basıncın istenilen değerlerin üzerinde olması durumu ise hipertansiyon olarak tanımlanır. Kan basıncı sistolik (halk arasında büyük tansiyon) ya da kalbin kanı pompalarken oluşturduğu basınç ve diastolik (halk arasında küçük tansiyon) ya da kalbin kan pompalamaya ara verdiği dönemdeki basınç olarak iki farklı değerden oluşur.
Normal kan basıncı değerleri sırasıyla sistolik için en çok 130 mm Hg, diastolik için ise en çok 85 mm Hg olmalıdır. Bu değerler normal kan basıncı değerleridir. 
Sınırda normal değerler ise sistolik kan basıncı için 130-139 mm Hg, diastolik kan basıncı için ise 85-89 mm Hg dır.
Hipertansiyon sınırı ise sistolik kan basıncı için 140 mm Hg, diastolik kan basıncı için ise 90 mm Hg dır.

HİPERTANSİYON BELİRTİLERİ NELERDİR?

Yorgunluk, halsizlik, sersemlik hissi, baş ağrısı, baş dönmesi, kulaklarda çınlama, çarpıntı, göğüste sıkışma ve nefes darlığı, görmede bulanıklık, idrarda kan görme, gece sık sık idrara gitme gibi şikayeti olanlar hipertansiyon potansiyeli yönünden dikkatlice araştırılmalıdır. Hastalık geçmişinde; şeker hastalığı, kolesterol ve trigliserit yüksekliği olanlar, gut hastalığı, kalp ve böbrek hastalıkları tespit edilenler, kan basıncı yüksekliği açısından sıkı takip altında olmalıdır.

KİMLER HİPERTANSİYON RİSKİ TAŞIR?

• Genetik yatkınlığı olanlar,
• Sigara içenler,
• Fazla kilolular,
• 60 yaşın üzerindekiler,
• Aşırı stres altındakiler,
• Diyabet ve lipit bozuklukları saptananlar,
• Erkekler ve menopoz sonrası kadınlar,
• Aile geçmişinde diyabet, böbrek hastalıkları, kalp ve beyin/damar hastalığı olanlar,
• Fazla tuz tüketimi yapanlar,
• Düzensiz fiziksel aktivitede bulunup, hareketsiz kalanlar.

KAN BASINCIMI KENDİM ÖLÇEBİLİR MİYİM?

Evet ölçebilirsiniz. Ancak kan basıncının nasıl ölçüleceği konusunda yeterli bilgiyi bir doktor veya eğitim programından öğrenmeye çalışınız. Elektronik bilek ve koldan kan basıncı alan aletler de kullanılabilir, ancak bu aletlerin güvenilirliğini anlamak amacı ile cıvalı bir tansiyon aleti ile alınan değerlerle karşılaştırmasının yapılması uygun olur. En doğru sonuç veren alet cıvalı ölçüm cihazlarıdır.

KAN BASINCIMI ÖLÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİM?

Kan basıncı ölçülmeden önce en az 5 dakika dinlenmelisiniz. Son yarım saat içinde kafeinli içecekler veya sigara içmemiş olmalısınız. Tansiyon aletiniz kolunuzun çevresini ve boyunu yeterli olarak sarmalıdır. Dinleme cihazını (stetoskop) tansiyon aletinin manşonu altına sokmamalısınız.

HİPERTANSİYONUN NE GİBİ ZARARLARI VARDIR?

Hipertansiyon;

1. Beyin kanaması ve felç,
2. Gözde görme kaybı,
3. Kalpte kalp yetmezliği ve kalp krizi,
4. Böbreklerde böbrek yetmezliği,
5. Bütün damarlarda da daralmalara neden olabilir.

Kan basıncı değerleri normal sınırlarda tutulursa hipertansiyon hastaları bu sayılan hastalıklardan korunurlar.

HİPERTANSİYON HASTALARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ

Türkiye’de hipertansiyon hastalığının görülmesi %30-%40 oranlarındadır. Bu oran oldukça yüksek olmak ile birlikte, yaklaşık her üç kişiden biri bu hastalığa yakalanmaktadır. Buna göre, Türkiye’de yaklaşık 18 milyon hipertansiyon hastası bulunmaktadır. Bu hastalık, kadınlarda daha fazla görülmektedir ve hipertansiyon hastalarının yaklaşık %70’i aşırı kiloludur. Hastalara uygulatılan diyetler sayesinde kilo kaybı mümkündür. Meydana gelen kilo kaybı kan basıncının azalmasını sağlar. Ek olarak, hipertansiyon hastalarının böbrekleri az-çok hasar görmüştür. Hipertansiyon teşhisi erken konulabilirse, hastanın böbrekler için ayrı bir tedavi yöntemi uygulanabilmektedir.

HİPERTANSİYON HASTALARININ DİKKAT ETMESİ GEREKENLER

• Belirli aralıklar ile tansiyon takibi/ölçümü yapılmalıdır,
• Tanı ve tedavi çerçevesinde verilen ilaçlar düzenli ve devamlı olarak kullanılmalıdır,
• Doktor kontrolleri aksatılmamalıdır,
• Özel bir beslenme programı uygulanmalıdır,
• Tuz tüketimi azaltılmalıdır,
• Düzenli fiziksel aktivite, egzersiz yapılmalıdır.

HİPERTANSİYON TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?

Evet edilebilir. Ancak hipertansiyon tedavisi ömür boyudur. Tedavide kullanılan ilaçlarla kan basıncı normal sınırlara düşer, ancak tedavi kesilirse kan basıncı yine eski değerlerine ulaşacaktır. Bu nedenle tedaviye ara verilmemelidir, en az yılda bir kez doktora kontrole gidilmelidir. Bazı özel durumlarda hipertansiyon bir böbrek hastalığına veya hormon artışına bağlı olabilir. Bu durumlarda böbrek hastalığının veya hormonal bozukluğun tedavisi ile kan basıncı düzelebilir veya en azından daha az sayıda ilaçla daha rahat kontrol edilebilir hale gelebilir. İlaçlar kullanılmaya devam edilse de hekimin uygun gördüğü aralıklarla kontroller yaptırılmalıdır.