BESLENME VE KANSER

Sağlıklı beslenme sağlıklı bir vücut ağırlığına sahip olmak için elzemdir, çünkü obezite sigaradan sonra en sık görülen kanser nedenidir. Ayrıca yediklerimiz de direkt olarak kanser riskini artırabilir veya azaltabilir. Örneğin işlenmiş gıdalar artırırken sebze ve meyve bu riski azaltır.

Hangi kanser türleri beslenme ile ilişkilidir?
Bugüne kadar yapılan klinik çalışmalarda beslenmeyle bağlantılı olduğu gösterilen kanser tipleri şunlardır:

• Ağız
• Larinks
• Akciğer
• Mide
• Barsak

Yiyecekler kanser riskini nasıl etkileyebiliyor?
Sebze ve meyveyi çok tüketmek vitamin, mineral ve lif alımını artırır. Buna ek olarak daha az ağız ve akciğer kanseri görülmesini sağladığı araştırmalarda gösterilmiştir. Buna karşılık işlenmiş gıdaları ve kırmızı eti fazla tüketenlerde ise barsak, mide ve pankreas kanserinin daha fazla görüldüğü de bildirilmiştir.

Yüksek oranda lif içeren besinleri (sebze, meyve, tam tahıllar gibi) fazla tüketince daha sık ve hacimli dışkı oluşumuna sebep olur; bu sayede de zararlı kimyasalların barsaklarla teması azalır ve barsak kanseri riski azalır.

İşlenmiş gıdalarda koruyucu olarak kullanılan nitrat ve nitrit isimli kimyasal maddeler vücutta kansere sebep olan bazı kimyasallara dönüşebilir. Benzer durum eti yüksek ısı uygulayarak pişirdiğimiz zaman da görülür. Ette bulunan “hem” denilen pigmentler ise vücuttaki hücrelere zarar vererek ya da bakterilerden zararlı kimyasalların salgılanmasına sebep olarak kanser riskini artırabilir.

İşlenmiş gıdalarda tuz miktarı da fazla olabilir ve bu da mide hücrelerinde hasara ve o bölgede inflamasyona sebep olarak mide kanserine yol açabilir.

Hangi yiyeceği tüketelim, hangisinden uzak duralım?

• Kanseri önleyen tek bir mucize yiyecek yoktur fakat doğru yiyecek kombinasyonları birçok şeyi değiştirebilir. Öncelikle dikkat etmemiz gereken konu, öğünümüzün üçte ikisini bitki ağırlıklı gıdalardan oluştururken kalan üçte birinin hayvansal proteinlerden oluşması.
• Meyve ve sebzeler ne kadar farklı renkleri içerirse o kadar iyi. Özellikle de koyu yeşil, kırmızı ve turuncu...
• Folik asit kolon, rektum ve meme kanserini önlemeye yardımcı olabilir. Tam tahıllar, kavun, portakal, yeşil yapraklı sebzeler, yumurta ve çilek iyi birer folik asit kaynağıdır.
• Domates içerdiği likopen nedeniyle özellikle prostat kanserini önlemede faydalıdır.
• Çayın, özellikle de yeşil çayın antikanserojen etkisi çok konuşulur. İnsandaki etkisini gösteren klinik çalışmalar olmasa da hayvanlarda kolon, karaciğer, meme, prostat gibi birçok kanseri önlediği gösterilmiştir. Birkaç hafta önce yayınladığımız “Yeşil Çaylı Tarifler” sağlık bültenimize bir bakmanızı tavsiye ederiz.
• İnsanlarda etkinliği tam olarak kanıtlanamamış bir başka yiyecek de üzüm. Özellikle mor ve kırmızı üzümde yer alan resveratrolün deneylerde güçlü bir antioksidan olduğu gösterilmiş durumda.
• Bol su içmek zararlı kimyasalların mesane ile temasını azaltarak mesane kanseri riskini azaltır.
• Fasulyenin içerdiği fitoproteinlerin laboratuar ortamında kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlattığı gösterilmiştir.
• Birçok lezzetli tarifi olan lahana, brokoli, karnabahar gibi yiyecekler deneysel çalışmalarda kolon, meme, akciğer gibi kanserlere karşı koruma sağlamıştır.
• Ispanak gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler lif, folik asit, karoten içerir ve deri, mide, kolon kanserine karşı koruma sağlar.
• Zerdeçal ile yapılan çalışmalar hem bağışıklık sistemini güçlendirdiğini hem de kanser hücrelerinin çoğalmasını önlediğini göstermiştir.
• Çilek ve böğürtlen elajik asit içermektedir ve bahsi geçen madde kanser hücrelerinin çoğalmasını önleyen güçlü bir fitokimyasaldır.
• Alkol tüketimi ağız, yemek borusu, karaciğer, meme gibi birçok kanser tipinin görülme riskini artırmaktadır. Erkekler için günde 2 kadınlar için günde 1 bardak üstü alkol tehlikelidir.
• Eti yüksek ısıda veya direkt ateşe temas edecek şekilde pişirirseniz kanserojen madde oluşumu artar. Haşlamak, breze etmek, kısık ateşte pişirmek gibi yönetmeleri tercih edin. Ayrıca etin yanında bol sebze ve salata tüketmeyi de unutmayın.
• Şeker tüketimi direkt kansere yol açmasa da fazla kalori tüketimine yol açıp obeziteye neden olur. Şekeri hayatınızdan çıkarmaya çalışmalısınız.
• İhtiyacınız olan vitaminleri sebze meyve tüketerek alın, besin takviyelerini mümkün olduğunca kullanmayın.

Sağlıklı beslenerek kanser olma riskinizi azaltabilirsiniz. Biraz özen, biraz dikkat yeterli. Sağlıklı günler.