HEM DOST HEM DÜŞMAN: KLİMA

Klimalar, şu anda içinde bulunduğumuz yaz aylarının bunaltan sıcaklarında hayatımızın vazgeçilmezleri arasında. Kapalı ortamların ısı ve nem oranını düzenleyerek yaşam kalitemizi arttıran klimalar, yanlış kullanımda ise çok ciddi sağlık problemlerine yol açmaktadır. Klimalı mekanlardan sıcak havaya çıkma veya sıcak havadan klima ile soğutulmuş bir ortama girme sonucunda ortaya çıkan ani sıcak ve soğuk hava değişimleri başta solunum yolu hastalıkları olmak üzere pek çok hastalığa sebep olur. Ayrıca klima filtrelerinin de düzenli olarak bakımları ve değişimleri yapılmazsa içlerinde barındıracakları ve ortamın havasına salacakları mikroorganizmaların (virüsler, bakteriler vb.) solunum yoluyla insan vücuduna girmesiyle ciddi hastalıklar ortaya çıkmaktadır.

Klimaların yol açtığı sağlık sorunları nelerdir?

Genel rahatsızlıklar: Halsizlik, yorgunluk

Sinir sistemi ile ilgili rahatsızlıklar: Baş ağrısı, migren atağı, yüz felci

Kas-iskelet sistemi ile ilgili rahatsızlıklar: Boyun ve sırt tutulmaları, kas ağrıları (genellikle klimaya direkt maruz kalan bölgeler etkilenir.)

Enfeksiyonlar: Klima ve havalandırma sistemlerinden yayılan ve vücuda solunum yoluyla giren mikroorganizmalar arasında en önemlisi, Legionella Pneumophilia, halk arasında Klima Hastalığı olarak da bilinen, basit klima ateşinden ölümcül seyredebilen zatürreye kadar değişebilen tablolara yol açmaktadır. Ayrıca üst ve alt solunum yollarıyla alakalı olarak sinüs ve kulak enfeksiyonları, gribal enfeksiyonlar, nezle, soğuk algınlığı, bronşit de klimalardan bulaşabilecek mikroorganizmalarla ortaya çıkabilir. Solunum sistemi ile alakalı diğer rahatsızlıklar: Allerjik astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı olanlarda, ani sıcak-soğuk değişimleri sonucu astım krizleri tetiklenebilir.

Cilt ile alakalı rahatsızlıklar: Cilltte kuruluk, dudak çatlaması

Bu sağlık sorunlarından korunmak için yapmamız gerekenler nelerdir?

• Klimaların bakımı ve temizliği düzenli olarak yapılmalıdır. Filtreler orijinal ve kaliteli olmalıdır, çünkü kaliteli olmayan filtreler daha fazla sayıda mikroorganizmayı çekip etrafa yayabilirler.
• Klima ayarının hep aynı derecede kalması sakıncalıdır. Arada ayarları düşürmekte fayda vardır. Ortam havası yavaş yavaş soğutulmalıdır. Klimalı ortamda sigara içilmemeli (zatürre görülme riskini arttırır), direkt olarak klimanın önünde durulmamalı, sık sık klima kapatılarak ortam havalandırılmalıdır.

  Klimalardan bulaşan legionella pneumophilia (Leyjoner Hastalığı veya Klima Hastalığı ) nasıl bir hastalıktır?

  İlk olarak 1976 yılında Philadelphia’da bir otelde Amerikan lejyonerlerinin düzenlemiş olduğu bir toplantıda ortaya çıktığından dolayı Lejyoner Hastalığı adı verilmiştir.

  Lejyoner hastalığı, klima yoluyla bulaşan en önemli hastalık olup sadece ateş ile seyreden Pontiac Ateşi adı verilen basit bir hastalık tablosundan zatürreye (pnömoni) kadar değişebilen hastalık tablolarına yol açmaktadır.

  Legionella pneumophilia adı verilen mikroorganizma, durağan su kaynaklarında ortaya çıkan bir bakteri olup nemli ortamlarda kolayca üreyebilmektedir. Göller, su depoları, duş başlıkları, klimaların su kaynakları ve bunun gibi yerlerde kolayca üreyebilirler. Bu kaynaklarda üremiş olan bakteriler ortam havasına dağılıp solunum yoluyla insan akciğerlerine ulaşabilir. Bu bakteriler insanda basit bir grip tablosu şeklinde de seyredebileceği gibi özellikle altta yatan başka nedenlerden dolayı ölümle sonuçlanabilecek zatürreye kadar gidebilir. Unutulmaması gereken, her klimalı ortamda bu bakterilerin bulunmadığı gibi bu bakterileri soluyan her insanda da hastalık tablosu ortaya çıkmaz.

  Kimler lejyoner hastalığındaki zatürre tablosu için risk altındadır?

  50 yaş üstü olanlar, çocuklar, kronik akciğer hastalığı olanlar, kronik böbrek hastalığı olanlar, kronik karaciğer hastalığı olanlar, şeker hastalığı olanlar, kanser hastaları, alkolikler ve yoğun sigara kullananlar ciddi risk altında olanlardır. Kortizon kullanımı gibi bağışıklık sistemini zayıflatıcı durumlarda risk daha fazladır.

  Hastalık bulaşıcı mıdır?

  Lejyoner hastalığı, insandan insana bulaşmaz.

  Zatürre tablosunda insanda hangi belirti ve bulgular görülür?

  Ateş, kuru öksürük, baş ağrısı, halsizlik, yaygın kas ağrıları, nefes darlığı kısa sürede ortaya çıkar. Ateş 40 dereceyi geçebilir. Diğer zatürrelerden farklı olarak (bulantı-kusma, karın ağrısı, ishal, deri döküntüleri vb. gibi) akciğer dışı bulgular da ortaya çıkar.

  

  Tanı nasıl konulur?

  Yukarıdaki şikayetlerle doktora başvuran hastalarda doktorun şüphelenmesi çok önemlidir. Çünkü hastanın yapılan fizik muayenesi ve çekilen akciğer grafisi bulguları diğer zatürrelerle benzerdir. Ayrıca laboratuarda da spesifik bir bulgu yoktur. Başka birçok hastalıkta da görülebilecek olan, kan sayımında lökosit yüksekliği, karaciğer enzim yüksekliği, böbrek fonksiyonlarında bozulma, vücut sodyum seviyesi düşüklüğü, sedimantasyon yüksekliği görülebilir. Tanı için hasta insanın balgamı, kanı ya da idrarında legionella pneumophilia bakterileri ya da antijenleri ya da bu antijenlere karşı oluşmuş antikorlar tespit edilir.

  Hastalığın tedavisi nasıldır?

  Tedavide antibiyotikler kullanılır. İlaç tedavisine çok kısa sürede yanıt ortaya çıkar. Hastalık erken dönemde yakalanırsa tedavi şansı çok yüksektir.