SICAK HAVALARDA ÇALIŞMA

Bahar aylarını geride bırakıp, küresel ısınma sonucu daha sıcak geçecek olan yaz aylarına girdiğimiz bu günlerde, işverenlerin ve çalışanların bazı önlemleri dikkate alması gerekmektedir.

BUNU BİLİYOR MUYDUNUZ?

Sıcak çarpmalarında kişinin vücudu 41° ulaştığı ve erken önlem alınmaması halinde ölüm oranlarının yüzde 80 olduğunu biliyor muydunuz? (Kaynak: VKV Amerikan Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Bülent Yardımcı)

ISI STRESİ

İnsan vücudunun sıcaklığı ortalama 36.5°-37° civarındadır. Eğer bu sıcaklık artarsa vücut bunu kabul etmeyerek karşı koyacak ve normal sıcaklığına gelmek isteyecektir. Bunu da terleme yolu ile yapacaktır. Ancak terleme yolu ile düşürülemeyecek ölçüde ısıya maruz kalınırsa vücut sıcaklığı artmaya başlar, böylelikle kişi ısı stresine maruz kalır. Sıcaklık bunalımı genel olarak sıcak ortamlarda yapılan ağır fiziksel işler, rutubetli ortam ve bunun sonucunda da vücudun çok su ve tuz kaybetmesi ile ortaya çıkar. Isı stresinin oluşmasında birçok mekanizma vardır. Isı stresinden korunmak için çalışanların öncelikle ısı kaynağını tanımlamaları ve aşırı sıcakta vücudun nasıl hareket edeceğini bilmeleri gerekir. Kişinin yaşına, cinsiyetine, beslenme alışkanlığına ve fiziki durumuna göre sıcaklığın etkileri değişir.

ISI STRESİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ

Güneş veya Sıcak Çarpması

Aşırı sıcağa maruz kalma sonucu beden ısısını ayarlayan terleme mekanizmasının bozulmasına bağlı olarak vücut ısısının düşürülememesi ile karakterize bir tablodur. Vücut ısısı 10-15 dakika içerisinde 40-41° üstüne çıkabilir. Güneş veya sıcak çarpması acil olarak tedavi edilmezse kalıcı hasara veya ölüme neden olabilir. Bilinç kaybından önce tedaviye başlanması durumunda iyileşme şansı oldukça yüksektir. Kişinin ateşi 39.4° üzerindedir. Deri kuru, kırmızı ve sıcaktır, terleme yoktur, bulantı kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, göz çukurlarının belirginleşmesi ve görme netliğinin bozulması ile komaya kadar gidebilen şuur bulanıklığı veya kaybı vardır. İlk yardımda; kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalı, kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Gerekli durumlarda hava yolu açılmalı ve suni solunum yapılmalıdır.

Sıcak Bitkinliği

Uzun süre aşırı sıcağa maruz kalma ve yeterli miktarda sıvı almamaya bağlı su ve mineral kaybıyla meydana gelir. Daha çok yaşlılarda, yüksek tansiyonu olanlarda ve güneş altında çalışanlarda görülür. Aşırı terleme, yorgunluk, halsizlik, bayılma hissi, nabız hızlanması, ateş yükselmesi belirtileriyle kendini gösterir. Deri soğuk ve nemlidir, nabız hızlı ve zayıftır, solunum hızlı ve yüzeysel, şuur açıktır. Güneş çarpmasının daha hafif şekli olup hayati tehlike yoktur. İlk yardım; uygun ve zamanında yapılırsa genel durum hızla düzelir. Serin bir yerde ıslak havlu veya bezle serinletilmeye çalışılır. Bol miktarda sıvı verilir; özellikle de tuzlu ayran içirilir. Yaklaşık 1 saat içerisinde kişinin genel durumu düzelmezse mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.

Sıcak Krampları

Aşırı aktivite sonucunda terlemeye bağlı olarak vücutta hızla bir su ve tuz kaybı meydana gelir. Düşük tuz seviyeleri  kaslarda sıcak kramplarına neden olabilir. Sıcak krampları aynı zamanda sıcak bitkinliğinin belirtilerinden birisidir. Genellikle karın, bacak ve kol kaslarının fiziksel aktivite sırasında ağrılı spazmlarıyla meydana gelir. Sıcak krampları için tıbbi tedaviye gerek yoktur, kişinin yaptığı aktivite durdurulmalı sakin ve serin bir yerde oturtulmalıdır, meyve suyu veya mineralli içecekler içirilmelidir. Kramp meydana geldikten sonra en az birkaç saat fiziksel aktivitede bulunulmamalı, bir saat içerisinde geçmezse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Vücut sıcaklığındaki artış çalışma yüküne veya çalışma sırasında harcanan kaloriye bağlı olarak değişir.

Isı stresinin olumsuz etkileri sonucunda:

• Düşünsel ve beceri isteyen işlerde verim düşüklüğü,
• Hata sayısında artış,
• İş kazası sayısında artış yaşanır.

AŞIRI SICAK HAVALARDAN KORUNMAK İÇİN

• İşe  başlamadan  riskler  değerlendirilmeli, yapabilme olanağı varsa ortam ısısı düşürülmeye çalışılmalıdır. (Örn; çalışma ortamına fan/klima getirmek) 
• Sıcak ortamlarda yapılan işlerde çalışma hızı azaltılmalı, düzenli olarak çalışmaya ara verilmelidir. Isı stresinin (baş ağrısı, aşırı terleme, yüksek tansiyon, hızlı soluma vb.) belirtilerine dikkat edilmelidir. 
• Karbonhidratlı ve aşırı yağlı yiyeceklerden sakınmalıdır.
• Terlemeyle vücudunuzun kaybettiği su yenilenmelidir. Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2-2.5 litre sıvı tüketilmelidir. (Soda-ayran takviyeleri tavsiye edilir).
• Şantiye ofislerinden uzak bölgelerde, açık sahalarda yapılan çalışmalarda personelin su ihtiyacını karşılamak için bölgeye su sebili vb. çözümler üretilmelidir. 
• Vücuttaki tuz oranı korunmalıdır. (Sağlık problemi olmayanlar biraz fazla tuz tüketmelidir). 
• Isısal stres rahatsızlığının olası belirtilerini göz ardı etmeyin. Eğer çok sıcak hissediyorsanız, başınız dönüyor, mideniz bulanıyor ya da kaslarınıza kramp giriyorsa, durun ve serinlemeye çalışın.
• Ramazan ayının gelmesi ve şantiyelerimizde oruç tutacak olan personellerin sağlık durumunu göze alarak;
• Müşteri çalışma saatleri uygun ise erken işbaşı yapılıp, erken paydos edilmelidir. (Şantiye şefi ve iş güvenliği uzmanı sahanın ve iş kalemlerine göre ortaklaşa kararlaştırmalıdır).
• Sık sık molalar verilmelidir. (1-2 saate bir olacak şekilde araların süresi minimum 10-15 dak. olmalıdır).
• Mümkünse, direkt güneşe maruz kalarak yapılan çalışmalar minumum seviyede olmalıdır. (Çalışanları direkt güneş ışığından koruyacak sıcaklık koruyucu başlık, güneş kremi, koyu lens gözlük, tercih edilmelidir).
• Yüksekte yapılacak çalışmalar, şantiye şefi ve ekip şefinin ortak görüşü doğrultusunda için yapılıp yapılmayacağına, yapılacaksa ara verme periyotları açık olarak belirlenmeli ve uygulanmalıdır.