GÜVENLİK AĞLARI

Bir kenar (sınır) ipi ve diğer destekleme elemanları ile, veya bunların birleşimi ile desteklenen, yüksekten düşen kişileri yakalamak için tasarımlanmış ağ, güvenlik ağı olarak tanımlanmıştır. Çalışma yöntemi açısından verimlilik, işin yapım tekniği vb. nedenlerden ötürü aktif önlem alınamadığı durumlarda kullanılan; pasif, düşmeyi engelleyecek ve/veya düşmenin şiddetini azaltacak, toplu korumayı esas alan önlem türüdür.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ MEVZUATINDA GÜVENLİK AĞLARI

Şantiyelerde çalışanların güvenliği öncelikle, güvenli korkuluklar, düşmeyi önleyici platformlar, bariyerler, kapaklar, çalışma iskeleleri, güvenlik ağları veya hava yastıkları gibi toplu koruma tedbirleri ile sağlanır.

MEVZUAT NE DİYOR?

Yapı İşlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetmeliği Ek-4-A Madde 2-ç:
Kullanılan güvenlik ağları; malzeme özellikleri, yapılan statik ve dinamik dayanım deneyleri ile bağlantı ve kurulum şartları bakımından TS EN 1263-1 ve TS EN 1263-2 standartlarına ve ilgili diğer ulusal standartlara; konu ile ilgili ulusal standart bulunmaması halinde ilgili uluslararası standartlara uygun olması sağlanır ve yapılan işe uygun tipte güvenlik ağı seçilir. Yapı alanında kullanılan güvenlik ağının kullanma kılavuzu işyerinde bulundurulur. Güvenlik ağları standartlara ve kullanım kılavuzuna uygun şekilde kurulur.

Yapı İşlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetmeliği Ek-4-A Madde 3
Güvenlik ağlarının işaretlenmesi, etiketlenmesi ve kullanma talimatları

Etiketleme en azından aşağıdaki bilgileri içermelidir;

• İmalâtçının veya ithalâtçının adı veya ticarî markası,
• Ağın imal edildiği ay ve yıl,
• Deney numunesinin asgarî enerji absorpsiyon kapasitesi,
• Kullanılan polipropilen ve poliamid liflerin çap ve oluşturdukları gözenek ebat bilgileri
• İşaretler ağ üzerinde kalıcı olmalıdır.

Kullanım talimatları (kullanma kılavuzu) aşağıdaki bilgiler dahil olarak güvenlik ağı ile birlikte kullanıcının ana dilinde olacak şekilde sağlanmalıdır:

• Kurma, açma ve kullanma,
• Deney iplerinin deneyi için tarihler,
• Kullanımdan kaldırma şartları,
• İkaz edilmesi gereken diğer tehlikeler (örneğin aşırı sıcaklık, kimyasal etkiler),
• Standarda uygunluğun açıklanması,
• Gerekli kanca kuvvetleri,
• Azamî düşme yüksekliği,
• Asgarî yakalama genişliği,
• Güvenlik ağ bağlantıları,
• Güvenlik ağının altındaki asgari mesafe,
• Depolama şekli,
• Muayene yöntemi ve şekli,
• Yenileme bilgileri.

GÜVENLİK AĞLARININ YAPISAL ÖZELLİKLERİ

Ağ Gözü: Bir ağ oluşturacak biçimde kareler veya eşkenar dörtgen şeklinde düzenlenen bir seri ip.
Ağ Gözü İpleri: Bir ağın gözlerinin imal edildiği ip.
Bağlama İpi: Kenar ipini uygun bir desteğe güvenli bir şekilde bağlamak için kullanılan iptir.

Kenar (sınır) İpi: Bir ağın etrafındaki (kenarlarındaki) ağ gözlerinden geçen ve güvenlik ağının çevresel boyutlarını belirleyen iptir.
Cepheye yerleştirilirken, ağlar birbirlerine üst üste bindirme ya da bağlama yöntemlerinden biri ile birleştirilir. Güvenlik ağlarında üst üste bindirme uygulanacaksa, bindirme boyu güvenlik ağının tipine göre standartlarda belirtildiği gibi olmalıdır. Bunun sağlanamadığı durumlarda mutlaka bağlama yapılmalıdır.

AĞ TEMEL YAPI MALZEMELERİ

Ağ gözlerinin meydana gelmesinde kullanılan iplerin yapısal özellikleri:

 

TS 1263-1 standardı, güvenlik kurallarını ve deney metotlarını kapsar ve iplerin polipropilen ve poliamid liflerden oluşması gerektiğini temel alır. Piyasada bulunan güvenlik ağları çoğunlukla polyster liflerden yapılmıştır. Polyster liflerden imal edilmiş ağlar standartlara uygun değildir.

Peki ağlarda neden polipropilen ve poliamid lifler kullanılmalıdır? Özellikleri nelerdir?

Polipropilen (PP):

• Tekstil sektöründe kullanılan iplikler içerisinde en hafif olanıdır.
• Bünyesine nem almaz.
• Güneş ışınlarına dayanıklıdır.
• Düşük maliyetlidir.
• İyi bir darbe dayanımı vardır.
• Sürtünme katsayısı düşük olup, çok iyi elektrik yalıtımı sağlar.
• Katkı maddeleriyle alev geciktirici özellik uygulanabilir.
• Kimyasal direnci oldukça fazladır.

Polyamid İplik (PA):

• Yüksek mukavemetlidir.
• Yüksek ısı dayanım özelliği güçlüdür.
• Yüksek sıcaklıkta altında yüksek esneklik verir.
• Yüksek elastikiyetlidir.
• Düşük sürtünme katsayısına sahiptir.

GÜVENLİK AĞ TİPLERİ

S Tipi Güvenlik Ağı

Kenar ipi olan güvenlik ağı.

Düşme riski olan tüm yatay boşluklarda, özellikle çelik konstrüksiyon çalışmaları, şalt boşlukları, asansör boşlukları, kalıp çalışmaları vb. alanlarda kullanılmaktadır.

Şekilde belirtilen durumlardan;

• Yüklenme yapılmaksızın boş durumdayken ağda oluşan salınım (fo), gerilme mesafesinin (I) %10’undan büyük olamaz.
• H = h + fo ≤ 6,0m olmalıdır.
• Ağın kendi ağırlığı ve dinamik yükün birlikte oluşturacağı (fmax) mesafesi altında mutlaka boşluk kalacak şekilde kurulum yapılmalıdır.
• Koruma ağlarının taşıma gücü uygun olan yapı elemanlarına yapılması gerekmektedir. Bu bağlantı noktaları 6kN kuvveti taşıyabilmelidir.
• Ağ montajı yapılacak yerdeki ankrajlamaların arası max. 75cm olmalıdır. Ağlar bu ankrajlara karabina ya da zincir halkalarla bağlanmalıdır. (Resim 2)
• S tipi ağlar, bindirmeli olarak yerleştirildiği zaman, asgarî bindirme uzunluğu en az 2,0m olmalıdır.

T Tipi Güvenlik Ağı

Yatay çalışmalarda konsollara bağlanabilen güvenlik ağı

Güvenlik ağları genellikle çok katlı, yüksek binaların inşaatında, inşaatlarda çalışanları ve çevredeki yayaları yüksekten düşmelere karşı korumak amacıyla platform kenarlarında kullanılmaktadır. Güvenlik Platformları bina cephesinden 4m mesafeye kadar, EN Standartları gereği 6m yüksekten düşmelere karşı koruma sağlar.

Aşağıda kurulum sürecini sırasıyla şekillerle görebilirsiniz:

• T Tipi Güvenlik Ağının montajında kule vinç ya da mobil vinçler kullanılmaktadır.
• T Tipi ağlarda destek sehpaları arasındaki maksimum açıklık 5m olmalıdır.
• T Tipi ağlarda bindirme yapılmışsa asgari bindirme uzunluğu 0,75m olmalıdır. Bunun sağlanamadığı durumlarda mutlaka bağlama yapılmalıdır.
• TS EN 1263-1 standardına göre, güvenlik ağları birbirlerine bir bağlantı halatı ile de bağlanabilir. Halat gözeneklerden geçirilerek iki ağ birbirine tutturulur.
• Bağlantı halatının iki ucu güvenli biçimde bağlanmalıdır. Bağlantı halatının kopma mukavemeti asgari 7,5kN olmalıdır.

Aşağıda çeşitli T Tipi Güvenlik Ağı örneklerini görebilirsiniz;

U Tipi Güvenlik Ağı

Düşey çalışma alanlarında kullanılan sağlam bir destek yapısına bağlanan güvenlik ağıdır.

V Tipi Güvenlik Ağı

Sehpa, iskele tipi desteğe bağlanan güvenlik ağı;

• V Tipi ağlarda bindirme yapılamaz.
• Herhangi iki üst destek arasındaki mesafe 5,0m’yi aşamaz.
• Ağın binaya olan bağlantısı için, alt kenar kanca cihazlarının arasındaki mesafe 50cm’yi aşamaz. (Şekil 8)
• Kanca noktaları ile binanın kenarı arasındaki mesafe en azından 10cm olmalıdır. (Şekil 8)
• Güvenlik ağının yukarıdaki kenarı “sehpa” tipi bir desteğe bir bağlama ipi ile bağlanmalıdır.

Konvansiyonel Tip Dış Cephe Güvenlik Ağı Sistemi

Vinç ve özel ekipman olmadan montajı yapılabildiği için ülkemizde en çok tercih edilen güvenlik ağı ve konsol sistemidir. Standartlarda belirtilen T ve S sistemlerinin yapılarını karma olarak ihtiva etmektedir.

• Güvenlik filesi binalarda döşemelere konulan ankrajlar vasıtasıyla tutturulur. Borularda güvenlik ağının bir alt katında olacak şekilde mafsallanır. Mafsallar beton vidası, epoksi ile döşemeye sabitlenmiş saplama ya da çelik dübel ile yapılmalıdır.
• Tüm ağlar borular binaya kapatılmış halde takılır. Ve tüm ağların takılması işlemi bittikten sonra borulara bağlı ipler yardımıyla açılır.
• Köşe geçişleri güvenlik ağlarının en zayıf bölgeleri olması sebebiyle minimum 2 boru ile yapılmalıdır.
• Döşemeye monte edilecek konsol borular boyanmış ya da galvaniz kaplı olmalıdır. Minimum 60/3mm boru profil ya da 40×60 3,6mm kutu profil olması profesyoneller tarafından tavsiye edilir.
• Kat yüksekliğinin ve ağ boyunun 5m’yi geçtiği durumlarda boru iç içe geçen ve pimlerle bağlanan 2 parçadan oluşur.
• Ağlar üzerinde ek yapılacağı zaman 75cm’lik bindirme uygulanmalı, uygulanamayacağı durumlarda ise mutlaka 7,5kN’luk kopma mukavemetine sahip bağlama ipleriyle her bir gözenekten geçirilerek bağlanmalıdır. Bağlanmanın yapılacağı bölümde ağ gözenekleri her durumda 100×100mm ebatlarındaki gözenek büyüklüğünü geçmemelidir.

Konvansiyonel tip dış cephe güvenlik ağı sistemi ve bağlantı örnekleri;

Kaynak: http://isgtedbir.com/yapi-isleri/guvenlik-agi/

Derleyen: Murat TİKİZ

Jeofizik Mühendisi

İş Güvenliği Uzmanı (B)